Nevşehir'e 20km. uzaklıkta, Kızılırmak'ın güney
kenarında yer alan Gülşehir'in antik adı 'Zoropassos', eski adı ise 'Arapsun' dur. Damat İbrahim
Paşa'nın
Nevşehir'e yaptığı imarı, bir başka Osmanlı Sadrazamı Karavezir
Mehmet Seyyid Paşa da Gülşehir'e yapmış, 30 haneli Gülşehir'i bir külliye
ile donatmıştır. Külliye cami, medrese ve çeşmeden oluşmaktadır.
Karavezir Cami
Osmanlı
mimarisinin karakteristik özelliklerini taşıyan cami, iki renkli kesme
taştan yapılmış, kare planlı ana mekanını kaplayan kubbe dört kemer üzerine
oturtulmuştur.
Açık Saray Harabeleri
Nevşehir-Gülşehir
yolu üzerinde, Gülşehir'e 3 km. uzaklıktaki Açık Saray Harabeleri, tüf
kayalar içine oyulmuş sayısız mekanları, Roma Dönemi kaya mezarları, 9.
ve 10 yüzyıla tarihlenen kaya kiliseleri ile önemli bir ören yeridir. Bu
ören yerinde bulunan mantar biçimindeki
peribacaları üniktir.

Karşı (Aziz Jean
)Kilisesi
Gülşehir'in
hemen girişinde yer alan ve iki katlı olan Aziz Jean Kilisesi'in alt katında
kilise, şarap mahzenleri, mezarlar, su kanalı ve görevlilere ait mekanlar,
üst katında ise İncil'den alınmış sahnelerle süslenmiş kilise yer almaktadır.
Alt
kata ait kilise, tek apsisli, haç planlı, haç kolları, beşik tonozludur.
Merkezi kubbesi çökmüştür. Süsleme açısından direk ana kaya üzerine kırmızı
aşı boyası ile stilize hayvan, geometrik ve haç tasvirleri resmedilmiştir.
Üst kattaki kilise ise üç apsisli ve beşik tonozludur. Ana apsisteki resimlerin
dışında oldukça iyi korunmuş olan siyah bir is tabakası ile kaplıydı.
Kilise'nin restorasyonu ve konservasyonu 1995 yılında Restoratör Rıdvan
İşler tarafından yapıldıktan sonra bugünkü haline gelmiştir.
İsa
ve İncil siklusunu içeren kilisede sahneler bantlar içinde frizler halindedir.
Siyah zemin üz
erine sarı ve kahverengi renkler kullanılmıştır. Niş tonozlarında
ve cephelerinde bitkisel ve geometrik motifler tercih edilmiştir. Batı
ve güney duvarında Kapadokya Bölgesi'nde oldukça nadir olarak resmedilen
Son yargı sahnesi yer alır.
Sahneleri:
Apsiste Deesis, ön cephesinde kuş tasvirleri altında Müjde, tonozunda madalyonlar
içinde aziz tasvirleri; tonozun güney kanadında Son yemek, İhanet, Vaftiz,
altında Meryem'in ölümü; kuzey kanadında İsa'nın çarmıhtan indirilmesi,
Kadınlar Boş Mezar Başında, İsa'nın cehenneme inişi; batı ve güney duvarında
ise Son yargı.
The
old name of Gulsehir, situated on the southern bank of the Red River, 20km
from Nevsehir, is Arapsun and in ancient times it was called "Zoropassos".
The Ottoman Grand Vizier Karavezir Mehmet Seyyid Pasha did the same thing
in Gulsehir as Damat Ibrahim Pasha did in Nevsehir and a Kulliye was built
in the town, which had only 30 houses. The complex consisted of a mosque,
a Medrese and a fountain.