Selçuklu Devri'ndeki ticarette en önemli üç unsur yol, kervan ve hanlardı. Uzun süren yolculuk esnasında kervanlar yorgunluklarını gidermek için akşam olduğunda bir handa konaklar, dinlenirdi. Gerek hayvanlarının gerekse kendi ihtiyaçlarını giderdikten sonra yoluna devam ederdi.

İlk kez Orta Asya'da Karahanlı, Gazneli ve Büyük Selçuklu Devleti zamanında görülen kervansarayların kökeni 'Ribat' adı verilen yapılardır. Daha önce askeri amaçlı olarak inşa edilmiş küçük boyuttaki bu yapılar, gelişerek daha büyük boyutta inşa edilmeye başlanmış, hem dini hem de yolcuların konaklanmasında kullanılmıştır.

Özellikle Selçuklu sultanlarından II. Kılıçarslan ve I. Alaaddin Keykubat dönemlerinde kervansaray yapımı çoğalmış, güzergahların güvenliği devlet tarafından sağlanmıştı. Yolculuk esnasında zarar gören tacirin zararı da devlet tarafından tazmin edilirdi. Yani bir tür sigorta sistemi vardı. Gerek iç ticaret gerekse uluslararası ticaret gelişmişti. Böylece ekonomik açıdan güçlü olan Selçuklular siyası açıdan da güçlenmişti.

Kervansaraylarda yerli yabancı ayırt etmeksizin herkese 3 gün boyunca yiyecek,  verilirdi. Ayakkabılar tamir edilir,  fakirlere de yeni ayakkabı verilirdi. Hastalar tedavi edilir, hayvanlarının bakımı yapılır, gerektiğinde de nallanırdı. Dini ibadetlerini, genellikle avlunun ortasında bulunan 'Köşk Mescid' adı verilen mekanda yaparlardı. Genelde avluların ortasında yer alan Köşk Mescit,  kervansarayın en önemli bölümüdür. Kemerli bir kaide üzerine oturur. Avlunun etrafındaki mekanlar ise yatakhane, depo, hamam, tuvaletlerden oluşmaktadır. Bu mekanlardaki ısınma, mangal ya da tandırlar sayesinde, aydınlatma ise mum ve kandillerle sağlanıyordu. Tüm bu hizmetleri doktor, imam, hancı, erzak memuru, veteriner, atlı haberci, nalbant ve aşçıdan oluşan kervansaray görevlileri yerine getirirlerdi.

Kapadokya Bölgesi'ndeki kervansaraylarda, yapı malzemesi olarak volkanik orjinli kesme taş kullanılmıştır. Duvarları güvenlik açısından kalın bir sur duvarı gibidir.  Selçuklu taş işçiliğinin en güzel örnekleri 'Taç Kapı' adı verilen girişlerinde görülür. Ejder, arslan ve bitkisel motifler yoğun bir şekilde yapılmalarına karşın Kapadokya Bölgesi'nde daha çok geometrik bezemeler tercih edilmiştir. Kale kapısı gibi sağlam olan kapıları demirden yapılmıştır.

Bir günlük yol mesafesinde inşa edilmiş (30-40km.) olan kervansaraylar, Antalya-Konya-Aksaray-Kayseri yönünden Erzurum-Tebriz'den geçerek Türkistan'a; Karadeniz kıyılarından Amasya-Tokat-Sivas-Malatya-Diyarbakır üzerinden Irak'a kadar uzanırdı.

Kapadokya Bölgesinde yer alan kervansaraylar da doğu-batı, kuzey-güney yollarının kesiştiği yerde bulunmasından dolayı özellikle Kayseri ve Aksaray güzergahı arasında bunların en güzel örnekleri görmek mümkündür: Aksaray/Sultanhanı, Aksaray/Ağzıkarahan, Nevşehir/Sarıhan ve Kayseri/ Sultanhanı.