Ozkonak
-
Pasabaglari
-
Zelve Open air
Museum
Nevşehir'in Avanos ilçesinin
5km. güney doğusunda Ürgüp'ün ise 6km.kuzeyinde, Damsa vadisinde yer alır.
Han,
Doğu-Batı bağlantısındaki Aksaray-Kayseri güzergahındadır.
II. İzzettin Keykavus zamanında
-belki de onun tarafından- 1249 yılında yaptırılan Saruhan 2000 m² lik
bir alanı kaplamaktadır.
Saruhan'da yapı malzemesi
olarak sarı, kırmızımsı pembe ve açık kahverengi, oldukça düzgün kesme
taşlar kullanılmıştır. Gerek anıtsal portalin, gerekse iç portalin kapı
kemerlerinde iki renkli taşlar kullanılmış, böylece dekoratif bir görünüm
sağlanmıştır.
Üst kısımları kısmen yıkılmış
olan dış portalde diğer sultanhanlarında olduğu gibi daha çok geometrik
süslemeler tercih edilmiştir. Kubbeli köşk mescidi ise diğer kervansarayların
aksine anıtsal portalin üzerine yapılmıştır. Avluya bakan mescit kapası
mukarnaslı tromplarla süslüdür. Geniş avlunun solunda çeşmeli bir revak,
sağında ise konaklama ve hamama ait mekanlar yer alır. Revaklarda kullanılan
bazı taşların üzerindeki küçük çizgiler taş ustalarının özel işaretleridir.
Hayvanların ve seyislerin konakladığı holü Aksaray Sultanhanı ve Ağzıkarahan
holunun benzeridir. Pandantifler üzerine oturan aydınlık kubbesi oldukça
sadedir.
Üst kısımları yer yer yıkılan
Han, 1991 yılında restorasyonu tamamlanarak orjinal haline getirilmiştir.
Sultanhanların en son örneklerinden
olan Saruhan'dan sonra Selçuklu sultanları han yaptırmamışlardır.