|
Kapadokya Bölgesi'nde yaklaşık
200 adet yeraltı şehri bulunmaktadır. Bu bölgede Prehistorik Döneme ait
izler bulunmasına karşın bunların yeraltı şehirleriyle bağlantısı olup
olmadığı bilinmemektedir.
Yeraltı şehirleri hakkında
en eski yazılı kaynak Xenephon'un 'Anabasis' adlı kitabıdır. Bu kitapta
Hellenlerin Derinkuyu ve Kaymaklı'da bulunan yeraltı şehirlerinde konakladıklarından
bahsedilm ektedir. Böylece yeraltı şehirleri en sağlıklı bir şekilde M.Ö.
4. yüzyılın sonuna tarihlenebilmektedir.
Fakat Kapadokya Bölgesi'nde
Hitit İmparatorluk Dönemi ve Geç Hitit Dönemi'ne ait kaya kabartmalarının
ve yazılı anıtların sıkça bulunması, ayrıca Hitit şehirlerindeki savunma
sisteminde 'Potern' adı verilen yeraltı geçitlerine sıkça rastlanması ve
ustaca yapılması nedeniyle yeraltı şehirlerinin yapımında ya da genişletilmesinde
Hititlerin de rolü olduğu kanısı güçlendirilmektedir. Hitit şehirlerinde
bulunan gizli tüneller genellikle şehre yapılacak saldırılarda düşmanı
pusuya düşürmek ve onları arkadan çevirmek için kullanılırdı.
Bu yerleşim yerlerini Hititler
oymuşlarsa askeri amaçlı olarak oymuşlardır. Bundan dolayı herhangi bir
arkeolojik buluntu ele geçmemesi normaldır. Ayrıca Hititlerden sonra gelen
kavimlerin de bu izleri yok etmesi söz konusudur.
Yeraltı şehirlerine ait
bütün bulgular M.S. 5.-10. yüzyıllar arasına yani Bizans Dönemi'ne aittir.
Genellikle sığınma ve dini amaçlı olarak kullanılan yeraltı şehirlerinin
sayısı bu dönemde artmıştır.
Bizans Dönemi'nde 7. yüzyılda
başlayan Arap-Sasani akınları karşısında Kapadokya'da yaşayan hıristiyan
topluluklar yeraltına oydukları gizlenme yerlerine çekilmek zorunda kalıyorlardı.
Selçukluların da bu yeraltı
şehirlerinden yararlandıkları ve askeri amaçlı kullandıkları sanılmaktadır.
Çünkü Kapadokya Bölgesi'ndeki Selçuklu kervansarayları bu yeraltı şehirlerinin
5-10 km. uzağında bulunmaktadır. (Dolayhan Kervansarayı-Til Köy Yeraltı
Şehri; Saruhan Kervansarayı- Özkonak Yeraltı Şehri).
Önemli yeraltı şehirleri
Kaymaklı, Derinkuyu, Mazı, Özlüce, Özkonak, Tatlarin, Kurugöl ve Gökçetoprak'tır. |
